Sayin Arkadaslar,
Merhaba. Sayin
Adnan Atabek arkadasimizi bu iletisindeki aydinlatici
görüslerinden ötürü
kutlarim. Hele "Arapca degil mi uydur uydur
söyle" deyimini
yüzeye çikarmasiyla, söyleyen kadar kendisi de bize
çok anlamli bir
Türkçe deyimi vermistir. Arapçanin böyle bir deyimle
tanimlanabilmesi,
gelisigüzel bile olsa, Arapçanin da aslinda baska
bir eklemli dilden
kirilarak yapilmis oldugunun isaretidir.
Dillerdeki
"bükümlülük" bir gizleme taktigidir. Ayni deyimin Avrupa
dilleri içinde
geçerli oldugunu tekrar belirtmek isterim. Çünkü bu
diller de,
söylenenlerin tersine, aslinda Türkçeden, Türkçe ifadelerin
kirilip,
karistirilip ve yeniden yapistirilmasi ile yapilmislardir.
Türkçe de
kullanilagelmis "MECLIS" sözü ile "CELSEM" ("celse"
(toplanti süresi;
toplanti; oturum) sözünden "celsem", "toplantim")
Türkçe deyimi
birbiriyle çok yakindan ilgilidir. Hatta denebilir ki
"MECLIS"
sözü "CELSEM" sözünün yeniden yapilandirilmis halidir.
"CELSEM"
sözündeki son "-m" eki" Türkçede tek kisi birinci sahis için
"aidiyet"
ifade eden ekdir. Böylece, "CELSE" ve "CELSEM" Türkçe
gramer kurallarina
da uyan Türkçe sözlerdir.
Ayrica baska bir
bakisla, MECLIS sözü Türkçe "CEM OLIS", s=sh, ("cem
olus",
"cem olma", toplanma) anlamli Türkçe deyimden de olusabiliyor.
Belli ki MECLIS
sözü Türkçe deyimlerden yapilmis bir sözdür. Türkçe
sözlüklerde Arapça
diye gösterilen pek çok sözcükler aslinda Türkçe
deyimlerin yeniden
yapilandirilmis sekilleridirler.
Bunlara karsilik
Ingilizcede "assembly" (toplanti, meclis) ve
"assemble"
(toplamak, cem etmek) anlamli sözcükler vardir ki onlar da
sira ile:
"ASSEMBLY" Türkçe "BULUSMA ISI" (toplanti isi), s=sh ve
y=u, ve
"ASSEMBLE" Türkçe "BILESME ISI" (birlesme isi, toplanma
isi)
deyiminlerinden yapilmis olduklarini gösteriyor. "Meclis"
("assembly")
halinde olanlar birbirleriyle bir toplanti yerinde
"bulusmus"
kimselerdir. Önerdigimiz Türkçe deyimler bu kavramlari
gayet gerçekci bir
sekilde ifade etmektedirler.
Saygilarimla,
Polat Kaya
allingus wrote:
>
> ----- Özgün
İleti -----
> Kimden:
"Beni HAN" <beni@t...>
> Kime: <gunesdilkurami@yahoogroups.com>
> Gönderme
tarihi: Wednesday, April 23, 2003 3:46 AM
> Konu:
[Güneş Dil Kuramı] Re: ''MECLIS'' ARAPÇA MIDIR?
>
>
---Meclis-arapçada kullanılan bir kelime, acaba ilk kullanımı
hangi
> tarihte ve
hangi kaynakta.
>
> In gunesdilkurami@yahoogroups.com, AATABEK@t... wrote:
> >
Sayın 'Güneş Dil Kuramı' Üyeleri,
> >
> >
> > Var olan
sözlüklerde, 'meclis' sözü tartışmasız bir
> biçimde,
'Arapça' dır denir. Çoğunluk da, bu 'kurulu yol' üzre
> yürür.Yazılanları
terennüm ettirme ve aktarma görevi yapılır. Az
> sayıdaki
'ilmihal' dışı düşünenler, makbul sayılmazlar.
> >
> >
Başka bir tartışma topluluğunda, bir arkadaşın
Osmanlıdaki tıp
> eğitimi
konusunda bir yazısında okudum . Avrupanın gönderdiği 'TIP
> HOCALARI',
'damar ve sinirler ancak mikroskoplarla görülebilir'
> diye
'garplılaşma ve muassırlaşma' eğitimi
verirlermiş. Aynı düzen!
> >
> >
İlköğretim programlarını, ' 2. Osmanlı' daki
'muassır' ve 'garbi'
> temele
oturtmuşlar bile. Çocuklara 'kütle' ve 'ağırlık'
>
kavramları 'kasten' yanlış olarak verilmektedir. Aynı düzen!
> >
> >
MECLİS
> >
> > Bu
topluluktaki ilk somut dil tartışmasını açan bu
> yazıya,
'meclis' ile başlamak iyi olur düşüncesindeyim. Çünkü bazı
> şeylere
'meclis'ten başlamak iyi sonuçlar vermiştir.
> >
> > 'Meclis'
sözü, Kazak ağzında 'mejilis' tir(Türk Lehçeleri Sözlüğü
> Sy.570).
Dağ-ıl-ış, çoğ-al-ış, çöz-ül-üş,
yığ-ıl-ış, çek-il-iş ...
> gibi.
> >
> >
'jığ-' (Uygur), 'çok-' (Çağatay), 'yığ-' (Türkiye)
ağızlarında,
> aynı
anlamda ve 'yığmak' tır. Bunlardan
>
kolaylıkla, 'jığılış',
'yığılış', 'çoğuluş' gibi 'mecilis' ile eş
> anlamlı
sözler türetilebilir.
> >
> > Nitekim;
> >
> >
Yığılış: toplantı (Özbek ağzı, TLS
s.897)
> >
Çoğuluş: meclis( Kırgız ağzı, TLS s.570)
> >
Cıyılış: meclis( Tatar ağzı, TLS, s.8987)
> >
> > verileri
vardır.
> >
> > Peki,
'mecilis' de bu soydan mıdır? EVET!
> >
> > ÇÜNKÜ;
> >
> >
> > 1.Türk
ağızlarında;
> >
> > 'pus-'
:toplanmak(Çuvaş)
> > 'mus-'
:toplanmak(Saka)
> >
> > verileri
vardır.
> >
> > 2.Türk
Dilindeki '-ıl-ış' ek kümesi, '-lis' biçiminde, tek bir
> sonek olarak
yerleşmiştir. 'Mec-lis'(Türkiye), 'top- luş' ('meclis'
> Gagauz).
> >
> > 3.
Arapçada 'mec-' benzeri ve toplanma-birikme anlamlı bir söz
>
varlığı yoktur. Arap dilinin 'büküm' özelliği, her türlü
ses oyununu
> mübah
kılan bir kuralsızlık kuralı olduğu için, binbir türlü
'izah'
>
çıkmış.'Akıl'ı deve kösteğinden getiren köken
bilimi anlayışında çare
> tükenmez.
Çelebi ne demiş; 'Arapça değil mi uydur uydur söyle'
> >
> > Bundan
öte köy bilen varsa, söylesin.
> >
> > Benzeri
'kilit' sözlerin köken bilimi yorumları sürecek.
>
Saygılarımla.
> >
> > Adnan
Atabek